جرائم پزشکی چیست؟

 در اکثر مواقع مشاهده می گردد که به خاطر اینکه تیم پزشکی در بیمارستان ها از اعضای خانواده بیمار امضا و یا تعهد می گیرند، به همین دلیل مردم تصور می نمایند که در صورت بروز مشکل، مسئول خانواده و یا مراقب بیمار است. در صورتی که این چنین نیست، برخی از جرایم وجود دارند که به دلیل عدم رعایت و یا عدم دقت به اصولی خاص به پزشکان تعلق میگیرند که برحسب این قوانین هنگام بروز این مشکل، باید به صورت قانونی رسیدگی شوند که به این نوع جرایم، جرایم پزشکی می گویند.

 پس دریافت امضاء از اعضای خانواده بیمار، هنگام انجام مراحل پزشکی به معنی مبرا شدن پزشک از جرایم پزشکی نمی باشد.

چند نمونه از جرایم پزشکی

• بر حسب ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی در مواردی که پزشک اطلاعات بیمار را افشا نماید تا یک سال می تواند محکوم به حبس شود.
• تمام موارد غیرعمد پزشکی بر حسب ماده های قانون، قابلیت تعقیب کیفری را دارد. مثلاً هنگامی که معالجه بیمار در بیمارستان و با تجهیزات خاص انجام پذیرد و پزشک در صورت داشتن آن تجهیزات اقدام به معالجه بیمار در مطب خود نماید. در این حالت این موضوع می تواند مورد تعقیب کیفری پزشکی باشد.
• و …

  چه مواردی در دسته جرایم پزشکی قرار می گیرد؟

• صادر کردن گواهی خلاف واقعیت به وسیله پزشک، که دارای جرم کیفری می باشد و شامل همه مسئولان و همه متخصصان در رتبه های مختلف می گردد.
• انجام اموری برای تبلیغات پزشک و یا دارویی خاص که با هدف اغفال مردم انجام پذیرد که جزو کلاهبرداری در پزشکی محسوب می شود.
• استفاده از رمز نسخه بر حسب ماده ۱۲ قانون مصوبه ۱۲۹۰ نیز جز جرایم پزشکی می باشد که ۴ ماه حبس در صورت محکوم کردن فرد، می تواند به فرد تعلق گیرد. رمز نسخه در واقع کد بین یک پزشک و داروخانه می باشد که امکان رد و بدل کردن آن وجود دارد و اگر از این نسخه در داروخانه های دیگر نیز استفاده گردد، جزو جرایم به حساب می آید.
• طرح جلوگیری از بیماری های خاص واگیر دار که مصوب ۱۳۲۰ می باشد.
• مقررات پزشکی وضع شده که شامل دارویی و مواد آشامیدنی و خوردنی بوده و مصوب ۱۳۳۴ است.
• قانون وضع شده که مصوب ۱۳۷۴ در رابطه با تخلفات پزشکان در مورد تجهیزات و یا تیم پزشکی می باشد.
• و …

مقاله پیشنهادی: مجازات جرم خیانت در امانت چیست؟

نکاتی درباره جرایم پزشکی

 جرائم پزشکی به دلیل اعمال پزشک می باشد که می تواند شامل ارتکاب عمدی به قتل و یا صدمات بدنی در طی انجام مراحل درمانی باشد.

 پس اگر پزشک به قصد مرگ فرد اقدام به انجام معالجات خاصی بکند و در نتیجه آن فرد بمیرد، این چنین موردی قتل عمد حساب شده و می‌تواند موجب قصاص گردد و در صورتی که پزشک و یا پرستار اقدام به تزریق آمپولی کند که شامل مواد شیمیایی کشنده باشد و اگر در نتیجه آن فرد بمیرد، برحسب ماده ۲۰۶ قانون مجازات اسلامی چنین موردی نیز قتل عمد به حساب می آید.

 و اگر بر اثر حساسیت به ماده بیهوشی، و در نتیجه جراحی های زیبایی، فرد به بخش آی سی یو و سی سی یو انتقال یابد، در این حالت متخصص قلب و ریه و پزشک معالج مجازات به دلیل نبود تخصص کافی و عدم تشخیص درست حساسیت بیمار به ماده های بیهوشی میتوانند مجرم شناخته شده و مجازات شوند.

 لازم به ذکر است، هرگاه پزشک هنگام معالجه بیمار مرتکب هیچگونه خطائی نشود ولی با این وجود اقدامات درمانی باعث مرگ فرد شود، باز هم پزشک مسئول شناخته می شود.

در واقع به دلیل اقدامات درمانی پزشک، فرد بیمار فوت می گردد، به همین دلیل، پزشک به عنوان مسئول شناخته می شود و در این مورد هم باید به موضوع رسیدگی شود و برای اینکه از لحاظ کیفری پزشک مسئول شناخته نشود، قبل از اقدام به درمان از بیمار و یا سرپرست و نمایندگان قانونی فرد بیمار، امضا گرفته می شود تا در صورت بروز مشکل تمام مسئولیت را بر دوش پزشکان نباشد.

 مجازات جرایم پزشکی

 با توجه به نوع تخلف پزشکان و نتیجه حاصل و وضعیت بیمار، می تواند مشخص کننده نوع مجازات پزشک باشد.

 با توجه به اینکه بین پزشک و بیمار یک رابطه حقوقی وجود دارد. به همین دلیل است که پزشک باید قبل از شروع به معالجه تمام استعدادها و قابلیت های خود را به کار ببرد تا بتواند به بهترین شکل ممکن وظیفه خود را انجام دهد.

همان گونه که می دانید همیشه نتیجه عالی کسب نمی گردد و ممکن است به خاطر دلایلی، مشکلاتی به وجود بیاید که در این حالت به دلیل عدم انجام صحیح و یا وجود تقصیر و قصور در معالجات پزشک، ممکن است با توجه به وضعیت، مجرم شناخته شده و مجازات گردد.

 لازم به ذکر است که تخلفات جزایی و انتظامی پزشکان دو مفهوم بسیار جدا بوده و از لحاظ مختلفی با یکدیگر فرق دارند.

خطای انتظامی این می باشد که نقص تکالیفی وجود دارد که بر حسب مقررات صنفی این وضع شده و پزشکان باید به مقررات، احترام قائل باشند و آنها را به خوبی انجام دهند.

• چنانچه برای انجام دقیق مشکل خود در زمینه جرایم پزشکی، نیاز به وکیل مجرب و خبره دارید، از طریق این شماره‌ها با ما تماس بگیرید: 02188734324  و  02188734493

 

انواع تخلفات پزشکان و جرایم پزشکی

 همان گونه که گفته شد، پزشکان با توجه به وضعیت و با توجه به اعمالی که انجام می‌دهند و نتیجه ای که به دست می‌آید، ممکن است در برخی مواقع مجرم شناخته شوند و به تخلفاتی که انجام می پذیرد، مجازات شوند که در لیست زیر چند نمونه از آنها بیان شده است:

1. سهل انگاری هنگام انجام کار و رعایت نکردن موازین علمی شرعی و قانونی

 مسلم است که تمام پزشکان باید بر حسب موازین علمی، شرعی و قانونی و برای رعایت کردن نظامات دولتی کار خود را به صورت حرفه ای انجام دهد و در صورت سهل انگاری در هنگام انجام وظیفه بر حسب ماده ۳ آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلین مجازات می گردند.

 در واقع اعمالی که به وسیله پزشکان جراح صورت انجام میشود، تصرف در جان شخص دیگر می باشد که به همین دلیل باید تمام صلاحیت و مهارت علمی و عملی را در رابطه با کار خود داشته باشند.

معمولا افرادی که به عنوان یک جراح پلاستیک اقدام به عمل جراحی می کنند، پزشکانی می باشند که بعد از کسب درجه دکترا در پزشک عمومی و طی کردن دوره تخصصی (که حدود ۵ سال طول می‌کشد) مجوز ورود به دوره فوق تخصصی جراحی پلاستیک را پیدا می کنند.

 و بر حسب بند (ث)  ماده ۲۹ آیین نامه رسیدگی به تخلفات پزشکی جراح و یا پزشک عمومی که اقدام به جراحی زیبایی می کنند ۶ ماه تا یک سال از فعالیت، می توانند محروم شوند و پروانه پزشکی آنها لغو می‌گردد و اگر اقدامات پزشک منجر به تلف جان و یا نقص عضو در بیمار گردد، در این حالت نیز پرونده پزشک باید برحسب قانون رسیدگی شود و اگر اتهام ‌های وارده، به پزشک ثابت شد، از کار طبابت منع می گردد و یکی دیگر از مجازات ها، پرداخت دیه به شاکی و یا خانواده اولیای دم است.

2. افشا کردن اطلاعات بیمار

در دستورات دینی نیز بیان شده است، اگر فردی بخواهد اطلاعاتی یک فرد مسلمان، را بازگو نماید، محاسن اخلاقی را زیر پا گذاشته و فردی قابل اعتماد نیست و با توجه به اینکه اطلاعات پزشکی جزو اطلاعات بسیار مهم و اسرار بیمار می باشد که باید به صورت کامل حفظ و محافظت شود و افشا نمودن این اطلاعات به وسیله پزشک جزو  تخلفات و جرایم پزشکی می باشد و جرایمی را در پی دارد.

 بر حسب ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی وضع شده است که تمام افرادی که به خاطر شغل های مختلف، اطلاعات بیمار را افشا می کنند، در این حالت پزشک مربوطه بر حسب مقررات صنفی و مجازات انتظامی، مجازات خواهد شد.

3. انجام دادن کار های خلاف شئون پزشکی

 تمام پزشکان در تمام سطوح و تخصص های مختلف، باید همیشه شئونات اخلاقی و جامعه را رعایت نمایند، هنگام معالجه بیمار، باید تمام موازین اخلاقی و احترام به بیمار رعایت گردد.

 در واقع پزشکان باید از ارتکاب به تخلفات و جرایمی که جنبه کیفری و عمومی دارد و حرمت جامعه پزشکی را می تواند زیر سوال ببرد، خودداری نمایند.

 مثلاً اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، فساد های اخلاقی، کلاهبرداری، همچنین عضویت در شرکت های هرمی همه این عوامل جزو تخلفات شناخته شده و بر حسب بند (ث) ماده ۲۹ آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات پزشکی به وسیله هیئت بدوی و عالی انتظامی و با توجه به تخلف انجام شده مجازات می گردد.

4. فریب دادن بیمار

 با توجه به اینکه در تمام تخصص‌ها احتمال انحراف وجود دارد، مخصوصا در رشته های پزشکی که نزد مردم بسیار مقدس شمرده می شود، اقدام به انجام اعمالی که باعث فریب دادن بیمار شود و با هدف جذب بیمار انجام شود، جزو جرایم پزشکی می باشد.

 مثلاً با انجام تبلیغات کاذب و گمراه‌ کننده سعی در فریب دادن مردم داشته باشند تا از این طریق بتوانند بیماران را جذب نمایند و یا آنها را به نتیجه درمانی امیدوار کننده که حقیقت نداشته باشد، سوق دهند. درصورت انجام چنین اعمالی، فرد متخصص به عنوان مجرم شناخته می شود و باید مجازات گردد.

مقاله پیشنهادی: جرایم پولی و بانکی و جرایم اقتصادی

 چند نمونه از جرایم ناشی از اعمال پزشکی

1. مرتکب شدن قتل عمد و یا صدمات بدنی در طی انجام اعمال پزشکی

 معمولا به عملی که به صورت آگاهانه و بدون مجوز قانونی منتهی به مرگ فرد شود، به صورت قتل عمد شناخته می شود، که در این حالت پزشک مجرم شناخته شده و بر حسب قوانین، به مشکل رسیدگی می شود و بر حسب ماده ۲۰۶ قانون مجازات اسلامی، به صورت جدی به پرونده، رسیدگی می شود.

2. مرتکب شدم به قتل غیر عمد و یا بروز صدمات بدنی در طی انجام عمل پزشکی

 در حالتی که پزشک در طی انجام کار، هیچ گونه خطایی را مرتکب نشود و هیچ گونه بی احتیاطی وجود نداشته باشد، ولی به خاطر اقدامات درمانی، از طرف پزشک، باعث مرگ بیمار شود، در این حالت باز هم پزشک به عنوان مسئول شناخته می شود و برحسب قانون به این عمل، خطای شبه عمد گفته می‌شود که در این حالت، پزشک از لحاظ کیفری مسئول قلمداد نمی شود.

اگر پزشک ماذون باشد، تمام موارد را رعایت کرده باشد، ولی بر اثر درمان و به حالت اتفاقی مرگ رخ دهد و یا آسیبی به فرد وارد شود، در این حالت پزشک مسئولیت کیفری نخواهد داشت، ولی جرم نبودن پزشک به این معنی نمی باشد که وی از لحاظ مدنی نیز مسئولیتی ندارد، چون اخذ رضایت تنها باعث عمل پزشک، به عنوان یک فرد معالجه می باشد و مانع ثابت کردن نتیجه به دست آمده نمی تواند باشد و اگر قبل از شروع به کار پزشک از بیمار برائت نماید، در این حالت از لحاظ مدنی نیز مسئول نیست.

 پس اگر پزشک ماذون باشد و همچنین برائت حاصل کرده باشد و در حالتی که عمل جراحی و پزشکی منطبق بر موازین علمی و فنی باشد، در این حالت به استناد از بند ۲ ماده ۵۹ و مواد ۶۰ و ۳۲۹ قانون مجازات اسلامی مسئولیت کیفری و مدنی به پزشک تعلق نمیگیرد.

در حالتی که پزشک یا جراح در طی انجام امور پزشکی به خاطر بی احتیاطی مرتکب به بروز مشکلی شود، در این حالت نیز بر حسب ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامی و همچنین تبصره ۳ ماده ۲۹۵ پزشک به عنوان مجرم شناخته شده و در حکم شبه عمد قرار خواهد گرفت.

کلام آخر

 از حسن توجه شما متشکریم. چنانچه در خصوص جرایم پزشکی و موضوعاتی از این قبیل با ابهام یا پرسشی روبرو شده‌اید، گروه وکلای دادگستران نگین عدالت با بهره‌گیری از کارشناسان، مشاوران و وکلای خبره، کاردان، متخصص و با سال‌ها تجربه درخشان در زمینه انواع پرونده‌های حقوقی و کیفری، آماده خدمت رسانی به شما عزیزان می‌باشد. با ما در ارتباط باشید.