همه ما روزانه وقت زیادی را صرف فضای مجازی و شبکههای اجتماعی کرده و صراحتا میتوان گفت، زندگی همه ما به شکلی با فضای اینترنت گره خورده است. همانطور که در نوشتار جرایم رایانهای نیز بدان اشاره کردیم، دنیای مجازی و اینترنت با وجود تمام مزایا و کاربردهای بسیاری که برای همه ما داشته است، مشکلاتی نیز با خود به همراه داشته که سبب بوجود آمدن جرایم رایانهای شده است. فحاشی و توهین در فضای مجازی نیز یکی از این جرایم بوده که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. بدین سان با گروه وکلای دادگستران نگین عدالت همراه باشید.
توهین و فحاشی به معنای هر نوع سخن زشت، بدگویی، الفاظ رکیک و اهانتآمیز میباشد و همچنین به معنای هرگونه نسبت دادن چیز وهن آور به افراد است که سبب هتک حیثیت طرف مقابل میشود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، روزانه آمار زیادی از گزارشات فحاشی در فضای مجازی مانند فحاشی در تلگرام، توهین در اینستاگرام، فحاشی در واتساپ و فحاشی در توییتر یا توهین رایانهای گزارش میشود که آمار آن حتی از تعداد فحاشی در دنیای واقعی نیز بیشتر است. این موضوع علتهای مختلفی را شامل میشود. بر اساس بررسیهای انجام شده، یکی از علت آن جذابیت بیشتر در فضای مجازی بوده یا گستردگی و فرامرزی بودن آن.
کم نیستند آن دسته از افرادی که تصور میکنند، توهین به دیگران در فضای مجازی چندان مشکلی را از نظر حقوقی ایجاد نمیکند یا به اصطلاح آب هم از آب تکان نمیخورد! این دسته از افراد که در غفلت و نادانی به سر میبرند، کاملا نا آگاهند که توهین و فحاشی چه در فضای مجازی و چه در دنیای واقعی تفاوتی نداشته و هر دو مجازات خود را به همراه دارد.
مقاله مرتبط: جرم تهدید
کار زشت، زشت است! و همانطور که اشاره شد، ارتکاب آن در دنیای واقعی یا مجازی تفاوتی نداشته و به یک میزان زشت، ناپسند و قبیح است. از آنجا که استفاده از فضای مجازی و شبکههای اجتماعی همهگیر شده است و کمتر کسی را میتوان یافت که از این فضا و امکانات آن استفاده نکند، پس جهت مقابله با جرایم آن مجازات به نسبت سخت و شدیدی نیز پیشبینی شده است.
قانون مجازات اسلامی جهت ارتکاب جرم توهین و فحاشی در فضای مجازی، چنانچه جرم قذف نباشد، جزای نقدی از ۵٠ هزار تا ١ میلیون ریال یا مجازات شلاق تا ٧۴ عدد ضربه را در پی خواهد داشت. علاوه بر آن قانون برای توهین به مقدسات و همچنین افراد عالی مرتبه مجازات شدیدتری را در نظر گرفته است که در ادامه به آن میپردازیم.
• بر اساس قوانین مجازات اسلامی وضع شده، چنانچه فردی نسبت به یکی از روسای قوای سهگانه، قضات، یکی از اعضای مجلس شورای اسلامی، کارکنان وزارتخانهها، وزرا، نمایندگان مجلس خبرگان، کارکنان شهرداریها، کارکنان دیوان محاسبات، اعضای شورای نگهبان، کارکنان ادارات و موسسات دولتی و شرکتها و معاونان ریاست دولت توهین و اهانتی بنماید به مجازات نقدی ۵٠ هزار ریال تا ١ میلیون ریال یا مجازات حبس از ٣ ماه تا ۶ ماه یا مجازات شلاق تا ٧۴ مرتبه شلاق محکوم خواهد شد.
• هرگونه توهین و اهانت به مقدسات اسلامی چون امامان شیعه، انبیا بزرگ و هرگونه اعتقادات مذهبی مجازات حبس از ١ تا ۵ سال را در پی دارد.
• هرگونه اهانت، توهین و فحاشی به وکلای دادگستری مجازات حبس از ١۵ روز تا ٣ ماه را به دنبال خواهد داشت.
• هر نوع اهانت و توهین به مقام معظم رهبری و بنیانگذار انقلاب اسلامی، مجازات حبس از ۶ ماه تا ٢ سال را به همراه دارد.
در جرایم رایانهای و مجازی همانطور که از نامش نیز مشخص است، اینترنت و فضای مجازی در حقیقت بستر و وسیلهای جهت ارتکاب جرم میباشد. بدین ترتیب در این گونه جرایم در حقیقت محلی که مجرم به نتیجه دلخواه خود دست پیدا میکند، محل وقوع جرم میباشد. با توجه به این مسئله میتوان گفت، هرگاه فرد بزه دیده متوجه وقوع جرم گردید، دادگاه همان محل صالح به رسیدگی میباشد.
هرگونه جرمی از سه رکن اساسی تشکیل شده است که جرایم رایانهای نیز از این قاعده مستثنی نمیباشد. ارکان اساسی که جرایم رایانهای را تشکیل میدهند، عبارتند از؛
رکن مادی
رکن معنوی
رکن قانونی
با توجه به مقاله در پیش رو با جرایم رایانهای، مجازاتی که در پی دارد و مرجع قضایی صالح به رسیدگی آن آشنا شدیم. همانطور که اشاره شد در عصر امروزی با توجه به استفاده همگانی مردم از رایانه و فضای مجازی، بالطبع مشکلات استفاده از آن و جرایم ناشی از آن نیز افزایش یافته است. بدین سان هر نوع توهین و بکارگیری الفاظ زشت و رکیک علاوه بر دنیای واقعی در فضای مجازی نیز مجازات خود را به همراه دارد. چنانچه در این خصوص پرسشی برایتان مطرح گردد، با وکلا و مشاورین متخصص و متبحر گروه وکلای دادگستران نگین عدالت همراه شوید.